60'tan fazla metin, şiir ve söyleşinin yer aldığı Gergedan'ın Ağustos 1987'de Gerçeküstücülük için hazırladığı özel sayısı üzerinden nerdeyse 30 yıl geçmesine rağmen hala Türkçe'deki en kritik ve sıkı derleme olmayı sürdürüyor. Orijinal sayının içeriğine sadık kalınarak hazırlanan bu koleksiyon kitap kütüphaneler için önemli bir baş yapıt.

Guillaume Apollinaire, André Breton, Enis Batur, Philippe Soupault, Robert Desnos, Louis Aragon, Paul Éluard,  René Char, Tahsin Yücel, Julien Gracq, Raymond Roussel, Antonin Artaud, Raymond Queneau, Joan Mirò, Diego Rivera, Ferit Edgü, Onat Kutlar, Semih Kaplanoğlu , Marcel Duchamp,  Georges Charbonnier, Claude Levi-Strauss, J. J. Sweeney, René Magritte, Maurice Nadeau, Octavio Paz, Oğuz Demiralp, Theodor W. Adorno, Aydın Uğur, Cemal Süreya, Turhan Ilgaz, Selahattin Hilav, Anaïs Nin ve daha fazlası…

1987’de Gergedan dergisinin Gerçeküstücülük özel sayısını hazırlama amacımız, etki alanını hayli genişlettikten sonra sahneden -rolü bittiği için- çekilen akımı tanıtmak değildi: Tanıyan tanıyordu nicedir, gelgelelim “örnek ürün”lerden pek azı dolaşıma çıkabilmişti dilimizde — her vakit birilerinin boşluk doldurmak için çaba harcaması gerekir.  Ya 1987 yayını bir özel sayının tamıtamına 30 yıl sonra yeniden basılmasına ne demeli? Gergedan, ‘yeryüzü kültürü dergisi’ altbaşlığıyla çıkmış bir dergiydi: Daha fazla ‘biz bize kalmalıyız’ mantığına bel bağlamamalıydık. O gün bugün iyice küreselleşti ufkumuz, sınır ihlâlleri yaygınlaştı. Şimdi, Gergedan’ın özel sayısı bir “kaynak”. Susayan, eğilip bir miktar susuzluğunu giderebilir.

Gerçeküstücülükle (ya da Gelecekçilikle, Dışavurumculukla) işimiz çoktan bitti sanısına kapılanlar hepten yanılıyorlar: Bizi öncelemiş herşey’in mirasçısı olmadan anlamlı bir 'sonra' kuramayız. 

Kült’cülere selâm olsun !                                                    

EB, 2016